Menu
X
← Back to Doctor Directory
image
  News

ဆင်ရေယုန် နှင့်နောက်ဆက်တွဲ နာကျင်မှု

လူနာ: “ ဆရာ . မျက်နှာတစ်ခြမ်းဘာဖြစ်သွားလဲမသိဘူး။ မနေ့ညမအိပ်ခင်အချိန်အထိအကောင်းရယ်။ မိုးလင်းအိပ်ယာနိုးတော့ စပ်ဖျဉ်းဖျဉ်းဖြစ်နေတယ်ထင်လို့မှန်ကြည့်လိုက်တော့မှတွေ့တာ။ မျက်နှာတစ်ခြမ်း နီရဲနေတာ၊ အရည်ကြည်ဖုလေးတွေလည်းတန်းစီပြီးပေါက်နေတာ”

ဆရာ: “ အကောင်တစ်ကောင်ကောင် ကိုက်သွားတာများလား”

လူနာ: “မဟုတ်လောက်ဘူးဆရာ၊ ခြင်ထောင်နဲ့အိပ်တာ။ ပြီးတော့ ကလေးနဲ့အမျိုးသားလည်းအတူအိပ်တာ။ သူတို့ဘာမှမဖြစ်ကြဘူးလေ။”

လူနာကိုအနီးကပ်သေချာစမ်းသပ်စစ်ဆေးပြီးနောက်-

ဆရာ: “ ယားလား? …. နာလား ? ….. စပ်လား ?”

လူနာ: “ ဘယ်လိုပြောရမလဲမသိဘူးဆရာ။ နာသလိုလို စပ်သလိုလို နဲ့။ ယားတာတော့လုံးဝမယားဘူး သေချာတယ်”

ဆရာ: “အရေပြားရောဂါတော်တော်များများက ယားတာ။ အခုဟာကတော့ မယားဘူး၊ နာသလိုတောင်ရှိနေတယ်ဆိုတော့ ရေယုန်ဗျ။သေချာတယ်။ ဆင်ရေယုန် Herpes Zoster ပါဗျာ”

လူနာ: “ ဟယ်-ဘာလို့ဖြစ်တာလဲမသိဘူးနော်”

ဆရာ: “ ဒါက virus ကူးတာ။ Varicella zoster virus လို့ခေါ်တယ်။အရေပြားချင်းထိတွေ့ရာမှတဆင့် ဒါမှမဟုတ် virus ပိုး တိုက်ရိုက်အရေပြားထဲကို ရောက်သွားရာကတဆင့် ကူးတတ်တယ်ဗျ။ ရိုးရိုးရေယုန်ဆိုတာရှိသေးတယ်။ Herpes simplex ပေါ့။ သူကျတော့ Herpes simplex virus ကြောင့်ဖြစ်တာ။ ပါးစပ်တို့ နှုတ်ခမ်းတို့မှာ အရည်ကြည်ဖုသေးသေးလေးတွေပေါက်တတ်တယ်။ နာတော့မနာဘူး။ ယားသလိုလို စပ်သလိုလိုတော့ရှိတယ်”

လူနာ: “ အော်- အဲဒီလိုမျိုးလည်း ကျွန်မမှာ ဖြစ်ဘူးတယ်။ သူ့ဘာသာသူပျောက်သွားတယ်ထင်တာပဲ။ သနပ်ခါးလေးတို့ထားလိုက်တာ။ ဟီး ဟုတ်လားတော့မသိဘူး။ သွားတိုက်ဆေးလိမ်းရင်ပျောက်တယ်ဆိုလို့ လိမ်းကြည့်ဘူးတယ်။ ပျောက်တယ်ဆရာ”

ဆရာ: “ အင်း- ဒါပေမဲ့ တချို့လူတွေမှာပြန်ပြန်ဖြစ်တတ်တယ်။ သိပ်တော့ပြဿနာမရှိပေမဲ့ ကြာရင်တော့အရေပြားတင်မက အခြားသောအင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတွေအထိပါ ပြန့်နှံ့တတ်တယ်။ ပျောက်တာကတော့ အရေပြားပေါ်ကအဖုတွေအနာတွေမရှိတော့ရင် ပျောက်တယ်ထင်ကြတာပေါ့။ ဟိုတုန်းကဆိုရင် တစ်ယောက်ယောက်က ရေမန်း မန်းပေးရင် ပျောက်တယ်တောင်ပြောကြတာပဲ။ antiviral သောက်ဆေးသေချာသောက်ပြီးမှ ပျောက်တာ ကတော့ပိုကောင်းတာ စိတ်ချရတာပေါ့”

လူနာ: “ အခု ကျွွန်ဖြစ်တဲ့ဆင်ရေယုန်ကျတော့ရောဆရာ”

ဆရာ: “ အင်း-ဆင်ရေယုန် (Herpes Zoster) ကတော့ နည်းနည်း ပိုရှုပ်တယ် ပိုလဲ ဆိုးတယ်ပြောရမလားပဲ။

ထူးခြားတဲ့လက္ခဏာတွေကတော့-

နာကျင်မှု့ (pain) ပဲ။ ခန္ဓာရဲ့တစ်ဖက်ဖက်မှာ (unilateral) ပဲဖြစ်တယ်။ အာရုံကြောတွေစီးဆင်းဖြန့်ခွဲမှု့အတိုင်း ဖြစ်တယ်။ အရေပြားပေါ်မှာ ဘာမှမဖြစ်သေးခင်တောင် နာကျင်မှုက အရင်ဆုံးလာတတ်တယ်။ တခါတလေ ရင်ဘတ်ကအောင့်တာလိုလို ဖြစ်တော့ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းတာလိုလို၊ ဗိုက်ထဲကထိုးအောင့် သလိုဖြစ်တတ်တာမို့ အစာအိမ်ပေါက်တာလိုလို၊လေနာလိုလို၊ အရိုးအဆစ်တွေပဲနာတာလိုလို မှားတတ်ကြတယ်။ အရေပြားကို သာမန်ထိတွေ့ကိုင်ရုံနဲ့တောင် နာကျင်တတ်ကြတယ်။

နာကျင်မှု့နဲ့အတူ ကိုယ်လက်ကိုက်ခဲသလို၊ ဖျားချင်သလို၊ တုပ်ကွေးလိုလိုတွေလဲဖြစ်တတ်တယ်။

နောက် ၂၄-၉၆ နာရီအတွင်း မှာအာရုံကြော သွားရာလမ်းအတိုင်း အနီဖုလေးတွေ၊ အရည်ကြည်ဖုလေးတွေ တန်းစီပေါ်လာတော့တာပါပဲ။ အရည်ကြည်ဖုလေးတွေကပေါက်ပြဲပြီးအနာဖေးဖတ်လေးတွေ(crust) ဖြစ်လာတယ်။များသောအားဖြင့်အရေပြားပေါ်ကအနာတွေက၂ ပတ်ကနေ ၄ ပတ်အတွင်းပျောက်ကင်းသွားတာပါပဲ။

အရေပြား ကနေတဆင့်သွေးထဲကိုရောက်သွားပြီး အရေပြားရဲ့တခြားနေရာတွေကိုလည်းပျံ့နှံ့တတ်တယ်။ ပါးစပ်၊ လိင်အင်္ဂါ၊ ပြန်ရည်အကြိတ်၊ မျက်စိ၊ နား အထိပြန့်နှံ့တတ်တယ်။ အရမ်းဆိုးလာရင်တော့ မျက်ကြည်လွှာယောင်ယမ်းတာ၊ မျက်ခွံတွဲပြီးပိတ်သွားတာ၊ ရေတိမ်စွဲတာ၊ ကိုယ်တစ်ပိုင်းအကြောသေတာတွေအထိဖြစ်တတ်တယ်။

လူနာ: “ ဟာ အရမ်းဆိုးလှချည်လားဆရာ။ကြောက်စရာကောင်းလိုက်တာ။ ကျွွန်ဆို ဘယ်လောက်အထိ ဖြစ်နိုင်လဲဆရာ”

ဆရာ: “ အခုလို သိသိချင်းဆရာဝန်နဲ့ပြသပြီးစနစ်တကျကုမယ်ဆို သိပ်စိတ်ပူစရာမရှိပါဘူး။ စောစောစီးစီး ရောဂါအဖြေ ( Diagnosis) ရထားပြီး antiviral drugs တွေသေချာပေးထားရင် အဲ့လောက်ဆိုးဝါးတဲ့အခြေအနေတွေဖြစ်မလာနိုင်ပါဘူး။ အခုခေတ်မှာ အရည်အသွေးကောင်းမွန်တဲ့ antiviral တွေ ဥပမာ Acyclovir, Valaciclovir, Famciclovir စတာတွေရှိနေပြီပဲ။ မစိုးရိမ်ပါနဲ့ဗျာ။ အရေးကြီးတာက စောစောပြ စောစောသိ၊ စောစောကုဖို့ပါ”

လူနာ: “ ဒါဆို စိတ်ချရပြီ လုံးဝပျောက်ပြီပေါ့နော် ဆရာ”

ဆရာ: “ အင်း …အရေပြားပေါ်ကအနာတွေလည်းပျောက်မယ်။ Virus တွေလည်း သေကုန်မယ် ဆိုတော့ ပျောက်ပြီလို့ပြောရမလိုပါပဲ။ အရေးကြီးဆုံး ကြာရှည်အခံစားရဆုံး နောက်ဆက်တွဲ ပြသာနာကတော့ နာကျင်မှု့ (pain) ပဲ။ ရေယုန်စဖြစ်ပြီဆိုကတည်းက နာလိုက်တဲ့နာကျင်မှု့ဟာ အရေပြားပေါ်ကအနာတွေပျောက်ကင်းသွားသည့်တိုင် နောက်ထပ် ၃ လ ၆ လ တခါတလေများ တစ်နှစ်တိုင်အောင် တစ်ဆစ်ဆစ်နဲ့ဒုက္ခပေးနေတော့တာပါပဲ။ ရေယုန်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ပြသာနာအနေနဲ့ဖြစ်တဲ့ ဒီနာကျင်မှု့ကို ( post herpetic neuralgia) လို့ခေါ်တယ်။ အထူးသဖြင့် မျက်နှာမှာ ရေယုန်ပေါက်တဲ့သူတွေ၊ အသက်၆၀ အထက်လူတွေ၊ ခုခံအား ကိုယ်ခံအား ကျဆင်းနေတဲ့အခြေအနေမျိုးတွေမှာ ပိုဖြစ်တတ်တယ်”

လူနာ: “ ဟာ – ကြောက်လိုက်တာဆရာရယ်။ ကျမ မိတ်ဆွေတစ်ယောက် ဖြစ်တာ ကြုံဘူးတယ်။ အမြဲအော်နေရတယ်”

ဆရာ: “ ဟုတ်တယ်။ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးမျိုးစုံနဲ့မသက်သာလို့ နောက်ဆုံး ဆေးရုံတင်ပြီးတော့ အာရုံကြောထုံအောင် (nerve block) လုပ်ရတာတွေတောင်ရှိတယ်”

လူနာ: “ အဲဒါမှ ဒုက္ခ။ ကျွန်မက အစာအိမ်ရောဂါရှိတော့ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတော်တော်များများ နဲ့လည်း မတည့်ဘူးဆရာ”

ဆရာ: “ အော်- အဲဒီအတွက်တော့စိတ်မပူနဲ့ဗျ။ ပြီးတော့ post herpetic neuralgia မှာသောက်တဲ့ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးဟာ တခြားပုံမှန်အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေနဲ့မတူဘူး။ အစာအိမ်မှာ အဓိကအလုပ်လုပ်တာမဟုတ်ပဲ အာရုံခံ စနစ်နဲ့ဦးနှောက်ကြားမှာရှိနေတဲ့ sensory impulse တွေကို ပဲ အဓိကထားသက်ရောက်စေတာမို့ အစာအိမ်နာကျင်မှု့နဲ့တော့မပတ်သက်ပါဘူး။ Pregabalin ( e.g- Lyrica) , gabapentin , tricyclic antidepressant စတာတွေသုံးလို့ရတယ်။ ဘယ်လိုသောက် ၊ဘယ်လောက်သောက် ၊ ဘယ်အချိန်အထိသောက်ဆိုတာတွေတော့ ဆရာဝန်က ချင့်ချိန်ပေးပါလိမ့်မယ်”

လူနာ: “ အဲဒီဆေးတွေ နဲ့ မတည့်တဲ့ အခြေအနေတွေရောရှိသေးလား ဆရာ”

ဆရာ: “ ဒါလဲ ဆရာဝန် က လူနာကို သေချာစစ်မေးပြီးမှ ဆုံးဖြတ်ပါလိမ့်မယ်။ ဆီးချို၊သွေးတိုး၊ နှလုံး ၊ အသည်း ရောဂါအခံရှိသူတွေ၊ သွေးအားနည်းရောဂါ၊ ခုခံအားကျဆင်းရောဂါ၊ ကင်ဆာရောဂါသမားတွေအတွက်လည်း သတိထားပေးရတတ်ပါတယ်။ တခါတလေ အခြား narcotic analgesics တွေနဲ့ပေးရတာလည်းရှိပါတယ်”

လူနာ: “ ရေယုန်မဖြစ်အောင်ကာကွယ်လို့ရပါသလားဆရာ”

ဆရာ: “ VZV vaccination ထိုးလို့ရပါတယ်။ တစ်နှစ်တစ်ခါပေါ့။ ဆိုးရွားတဲ့အခြေအနေမရောက်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်”

လူနာ: “ တခြားဘာတွေဆင်ခြင်လိုက်နာရဦးမလဲဆရာ”

ဆရာ: “ အိပ်ရေးဝဝအိပ် ၊ အစားကောင်းကောင်းစား၊ သန့်သန့်ရှင်းရှင်းနေ၊ စိတ်ဖိစီးမှု့တွေလျော့ချ ပေါ့”

လူနာ: “ရေချိုးလို့ရလားဆရာ”

ဆရာ: “ ချိုးချင်စိတ်ရှိဖို့ပဲလိုတယ်။ချိုးလို့ ရပါတယ်”

လူနာ: “ ဒါဆိုရင် ဆင်ရေယုန် Herpes Zoster ဖြစ်ပြီးရင် နောက်ဆက်တွဲ ပြသာနာတွေထဲမှာ post herpetic neuralgia နာကျင်မှုက အဆိုးဆုံးပေါ့နော်။ အခုဆရာ ကျွန်မကို အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ဆေးတခါတည်း ပေးမှာလား။ ပြီးမှသောက်ရမှာလားဆရာ”

ဆရာ: “ ဆင်ရေယုန် မှန်းသိပြီဆိုကတည်း antiviral ဆေးတွေနဲ့အတူ တခါတည်း သောက်လို့ရပါတယ်။ အခုကတည်းက တခါတည်းပေးထားမှာပါ။ မစိုးရိမ်ပါနဲ့။ အခု ဆေးတွေက အစွမ်းထက်ပါတယ်။

အရေပြားပေါ်မှာတော့ အမာရွတ် ( scar) ကျန်တာရှိတတ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ post herpetic neuralgia နာကျင်မှုထက်စာရင် ဘာဟုတ်သေးလဲ ပြောရမလိုပါပဲ။ ပျောက်သွားမှာပါ။နောက် ဆယ်ရက်လောက်ကြာရင်တော့ ဆရာ့ဆီ follow up တစ်ခေါက်ပြန်လာခဲ့ဦးပေါ့”

လူနာ: “ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်ဆရာ ။ ကျွန်မ ဆက်ဆက်ပြန်လာပြပါ့မယ်”


© Copyright 2024 City Hospital Mandalay. All rights reserved.

Feedback
Feedback
How would you rate your experience?
Do you have any additional comment?
Next
Enter your email if you'd like us to contact you regarding with your feedback.
Back
Submit
Thank you for submitting your feedback!